भगवत् गिता

 

हिन्दूहरूका साथै अन्य सबै धर्मका मानिसहरूले भगवद् गीताप्रति धेरै आदर गर्छन्। धर्मवालम्बी मात्र नभई अल्बर्ट आइन्स्टाइन, हेनरी डेभिड थोरो, अल्बर्ट स्विट्जर र अरू यस्ता वैज्ञानिकले पनि यसबाट ठूलो प्रेरणा लिएका छन्। यो एक प्रेरणाको पुस्तक भएतापनि हामी मध्ये कसैलाई आजकल यसलाई खोलेर यसमा के लेखिएको छ भनेर हेर्न चासो छैन। हामी गीतालाई टाढाबाट धार्मिक रूपमा हरेर आदार मात्र गर्छौ , पढ्ने फुर्शद कसैलाई छैन।

गीता अर्जुनका लागि मात्र थियो र आज यो मेरो लागि सान्दर्भिक छैन भन्ने सोचेर हामीमध्ये धेरैले गल्ती गरिरहेका हुन्छौँ। भन्छन्, ५००० वर्ष पहिले बोलेको, लेखिएको पढेर के पाईन्छ ? अहिले हामी आधुनिक २० औं शताब्दीमा बाँचिरहेका छौं, हामी प्राविधिक रूपमा त्यो समयका मानिसहरू भन्दा धेरै उन्नत छौं, समय परिवर्तन भएको छ हामी केहि नयाँ चाहन्छौं, त्यसैले हामीले विगतका युगहरूमा लेखिएका यस्ता पुस्तकबाट कुनै पाठ सिक्न सक्दैनौं भन्ने सोच्छौँ। यसलाई पढेर समय बर्बाद नगर्नु राम्रो, यो त बुढेसकालमा पो पढ्ने हो भन्ने सोच्छौँ।

तर हामी प्रविधिमा धेरै अगाडि बढिसके पनि जीवनका त्यही समस्याहरू भोगिरहेका छौं जुन त्यसबेलाका मानिसहरूले भोगेका थिए भन्ने कुरा बुझ्न सकेनौं। प्राविधिक रूपमा धेरै उन्नत भए पनि जन्म, वृद्धावस्था, रोग र मृत्युको समान समस्याहरू अझै छन्। कारण फरक हुन सक्छ तर चिन्ता, डिप्रेशन, तनावले मनलाई सताइरहेको हुन्छ। अझै पनि मन भित्रभित्रै भ्रम र विचारहरूको लडाइ छ।
गीता सबैलाई चाहिने व्यावहारिक मार्गदर्शन हो।अर्जुन यो सन्देश हस्तान्तरण गर्ने माध्यम मात्र थिए।


कुरुक्षेत्रको रणभूमिमा राजकुमार अर्जुन र भगवान कृष्णबीचको संवादको रूपमा रचिएको, यो दार्शनिक उत्कृष्ट कृतिले मानव अस्तित्व, कर्तव्य, नैतिकता र आध्यात्मिक ज्ञानको मार्गको सारलाई समाहित गर्दछ। यसका शिक्षाहरूले समयलाई पार गरिसकेका छन् र हाम्रो आधुनिक जीवनमा सान्दर्भिकतालाई निरन्तरता दिइरहेका छन् ।

१. कर्तव्य अंगाल्ने:

भगवद् गीताको केन्द्रीय शिक्षाहरू मध्ये एक 'धर्म', वा कर्तव्यको अवधारणाको वरिपरि घुम्छ। युद्धको मैदानमा नैतिक दुविधाको सामना गरिरहेका अर्जुनलाई कृष्णले योद्धाको रूपमा आफ्नो धार्मिक कर्तव्य पूरा गर्न सल्लाह दिन्छन्। यसले अहिले समाजमा हाम्रा व्यक्तिगत जिम्मेवारीहरू र भूमिकाहरूलाई बुझ्ने र अंगाल्ने महत्त्वलाई हाइलाइट गर्दछ। हामी विधार्थिलाई आफ्नो पढाईमा  दृद हुन सिकाउँछ ।

 

 

 

2. नतिजा होइन प्रक्रियामा रमाउने

भगवद् गीताले हाम्रो कर्मको फलबाट अलग रहनु पर्ने आवश्यकतालाई जोड दिन्छ। । यसले हाम्रो द्रुत-गति र परिणाममा आधारित संसारमा ठूलो सान्दर्भिकता राख्छ, हामीलाई अन्तिम नतिजाहरूमा रमाउनुको सट्टा प्रक्रियामा ध्यान केन्द्रित गर्न सम्झाउँछ।

3. आत्म-शङ्का र डरलाई जित्ने:

युद्धमा प्रवेश गर्नु अघि अर्जुनको प्रारम्भिक हिचकिचाहट र आत्म-शङ्काले हामीमध्ये धेरैले हाम्रो जीवनमा सामना गर्ने आन्तरिक द्वन्द्वहरू झल्काउँछ। भगवद् गीताले हाम्रो भित्री शक्तिमा ट्याप गरेर र हाम्रो वास्तविक प्रकृतिसँग जोडेर आत्म-शंका र डरमाथि विजय हासिल गर्न मार्गदर्शन प्रदान गर्दछ।

४। मूल्यमा आधारित शिक्षा:

मूल्यमान्यताले व्यक्ति र समाजलाई आकार दिन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। गीताले अनुशासन, लगनशीलता, निस्वार्थता र कर्तव्यप्रति समर्पण जस्ता मूल्यहरूलाई जोड दिन्छ। गीताबाट व्युत्पन्न मूल्यमा आधारित शिक्षालाई जोडेर, विद्यार्थीहरूमा यी गुणहरू विकास गर्न मद्दत गर्न सक्छ, जसले समाजमा सकारात्मक रूपमा योगदान गर्ने जिम्मेवार नागरिकहरू सिर्जना गर्दछ।

५। जीवन कौशल र निर्णय लिने क्षमता वृद्दी:

भगवद गीताले निर्णय लिने र समस्या समाधानको लागि व्यावहारिक ज्ञान प्रदान गर्दछ। यसले आलोचनात्मक सोच, विवेक, र सही छनौट गर्ने क्षमताको महत्त्वलाई जोड दिन्छ। गीताका शिक्षाहरूलाई एकीकृत गरेर, शिक्षा प्रणालीले विद्यार्थीहरूलाई आवश्यक जीवन सीपहरू प्रदान गर्न, उनीहरूलाई सचेत निर्णयहरू गर्न र जीवनका जटिलताहरूलाई प्रभावकारी रूपमा navigate गर्न सशक्त बनाउन सक्छ।

 

 

यसरी, भगवद् गीताले सांस्कृतिक र धार्मिक सीमानाहरू पार गर्ने कालातीत ज्ञान प्रदान गर्दछ। यसका शिक्षाहरूले जीवनका चुनौतीहरूलाई नेभिगेट गर्न र हाम्रा कार्यहरूमा अर्थ र उद्देश्य खोज्न व्यावहारिक मार्गदर्शन प्रदान गर्दछ। हाम्रा कर्तव्यहरू अंगालेर, आत्म-शंकालाई जितेर, ज्ञानको खोजी गरेर, र सजगताको अभ्यास गरेर, हामी गीताका पाठहरूलाई हाम्रो आधुनिक जीवनमा लागू गर्न सक्छौं। गीताले हामीलाई थप सन्तुलित, पूर्णता र आध्यात्मिक रूपमा पङ्क्तिबद्ध अस्तित्वतर्फ डोऱ्याउने प्रकाशको रूपमा काम गर्छ! गीता समयको बन्धन होइन, यो शाश्वत हो, यसको सन्देश विगतमा पनि सान्दर्भिक थियो, वर्तमानमा पनि सान्दर्भिक छ र यो अनन्तसम्म सान्दर्भिक रहनेछ।